Endüstriyel Tasarım Nedir?
Tasarım, bir ürünün tamamının veya bir parçasının çizgi, şekil, renk, biçim, doku, malzemenin esnekliği veya süslemesi gibi insan duyuları ile algılanabilen çeşitli unsur veya özelliklerin oluşturduğu görünümdür.
Serbest rekabet ortamında rakipler, müşteri memnuniyetini sağlamak için reklamlarında ürün imajını marka ve tasarım ile öne çıkarmaktadırlar.
Teknik bakımdan aynı, kalitede olan iki ürün arasında müşteri tercihinde, ürünün tasarımı büyük rol oynamaktadır. Bazen de tasarım, müşteri tercihlerinde tek başına belirleyici olabilmektedir.
Denilebilir ki, genelde müşteriler önce markaya sonra da ürünün tasarımına bakarak satın alma kararı vermektedirler.
Bu anlamda tasarıma yüklenen amaç, ürünün işlevselliğine katkıda bulunmak ve ürünün görünümünü değiştirerek pazarlamaya yardımcı olmaktır.
Ürünlerin ambalajları, ambalaj desenleri, kumaş desenleri, konfeksiyon modelleri, mobilya modelleri, makine ve araç tasarımları, araçların yedek parçaları tasarım tesciliyle koruma altına alınabilmektedir.
Bütün bu çalışmalar ticari faaliyetlerdir. Ticari faaliyet alanınızda rakipleriniz vardır. Rakiplerin amacı, ticari olarak birbirlerini geçip, müşteri adaylarına ulaşıp, seçilip, tercih edilen olmaktır. Seçilen olmak için, müşteri memnuniyeti ön plana çıkar. Müşteri, memnun olacağı firmayı seçer. Bunun için de öncelikle firmanın sunduğu üründen memnun kalması ve beğenmesi gerekir. Doğal olarak görünümü, tasarımı, işlevi ve ekonomik değeriyle beğendiği bir ürüne yönelecektir. Beğenilmeyen bir ürünün, satış sonrası hizmetlerinin iyi ve yeterli olması, ürünün beğenilmesi için yeterli olmayacaktır.
Bu nedenlerle, müşteri memnuniyetini sağlamak için tanıtımın önemini kavramış rakipler, reklamlarında ürün imajını, marka ve tasarım ile öne çıkarmaktadırlar.
Endüstriyel Tasarımın Özellikleri
Bir tasarımın hukuki korunmasının sağlanması için bazı unsurları içermesi gerekir.
A) Yenilik
B) Ayırt edici nitelik
C) Ürün veya ürün parçası
D) İnsan duyuları ile algılanabilen görünüm
Endüstriyel Tasarım Tescil Edilebilirlik Koşulları
Bir tasarımın hukuki korunmasının sağlanması için bazı unsurları içermesi gerekir.
a) Yenilik
Bir tasarımın aynısı, başvuru veya rüçhan tarihinden önce dünyanın herhangi bir yerinde kamuya sunulmamış ise, o tasarım yeni kabul edilir. Tasarımlar sadece küçük ayrıntılarda farklılık gösteriyorlarsa aynı kabul edilir.
Karşılaştırılan tasarımlar hem yan yana konulur, hem de ayrı ayrı bakılarak değerlendirilir.
Yenilik belirlenirken, ayırt edici niteliğe oranla yüzeysel bir inceleme yapılır.
b) Ayırt edici nitelik
Ayırt edici kavramı, bir şeye özgün nitelikleri, özellikleri belirtmek için kullanılır. Bir endüstriyel tasarımın bilgilenmiş kullanıcı üzerinde bıraktığı genel izlenim ile diğer bir tasarımın böyle bir kullanıcı da bıraktığı genel izlenim arasında belirgin bir farklılık oluşuyorsa bu tasarım ayırt edici niteliğe sahiptir
Bir tasarımın, ayırt edici nitelik bakımından diğer tasarımlardan göstermesi gereken farklılığın derecesi belirgin bir farklılık şeklinde olmalıdır.
c) Ürün veya ürün parçası
Üründen bağımsız olan bir tasarım hukuki himaye görmez. Koruma görecek olan tasarımın, bir ürün veya parçasına uygulanması gerekir
KHK'de ürün olarak; nesne, bileşik sistem veya bu sistemin parçaları, set, takım, ambalajlar, birden çok nesne veya sunuşun bir arada algılanabilen bileşimleri, grafik semboller ve tipografik karakterler olarak sayılmıştır (m. 3 b. b).
d) İnsan duyuları ile algılanabilen görünüm
Tasarım, ürünün görünümü ile ilgili bir özellik ve kavramdır. Tasarımın özellikleri, öncelikle insanın görme duyusuna hitap ederken; diğer duyuları ile de algılanabilir
Koruma Süresi
Tescili yapılmış tasarım sahibine, "Endüstriyel Tasarım Tescil Belgesi" verilir. Tescilli tasarımların koruma süresi başvuru tarihinden itibaren 5 yıldır. Bu sürenin beşer yıllık dönemler halinde yenilenmek üzere toplam 25 yıla kadar uzatılma imkanı mevcuttur.
Başvuru için Gerekli Belgeler ve Başvuru Süreci
KHK ile sağlanan tasarım koruması, tescil yolu ile verilen belgeyle yapılır.
Tasarımların tescili için yetkili merci Türk Patent Enstitüsü’dür.
Yurt içinden ve yurt dışından yapılacak tüm başvurular Türk Patent Enstitüsü’ne veya onun yetkili kıldığı makama yapılır.
Bir tasarımın tescili için, 554 sayılı KHK’nin Uygulama Şeklini Gösterir Yönetmeliğe ekli örneğe göre hazırlanan tasarım başvurusu dilekçesi ile Türk Patent Enstitüsü’ne yapılır.
Başvuru için gerekli olan belgeler şunlardır.
a) Başvuru dilekçesi,
b) Başvuru ücreti,
c) Tasarımı açıklayan tarifname ve tasarımı konu alacak veya tasarımın uygulanacağı ürünlerin tanıtımı (4 adet),
d) Görsel anlatım (11 adet),
e) Tasarımcının kimliği.
Bu belgelerin tamamının başvuru esnasında verilmesi durumunda başvuru tarihi, kesinleşmiş olacaktır.
Tasarımın başvuru sahibinin tüzel kişi olması halinde, noterden onaylı imza sirküleri de Enstitü’ye verilmelidir.
Başvurunun İncelenmesi
Tasarım tescil başvurusu Türk Patent Enstitüsü tarafından; şekli, başvuruda bulunma hakkı, rüçhan hakkı ve mutlak red nedenleri (kamu düzeni ve genel ahlaka aykırı tasarımlar gibi) bakımından incelenir.
Enstitü yapacağı inceleme sonucunda aşağıda belirtilen kararlardan birini verir.
a) Tescil talebinin geri çevrilmesi,
b) Herhangi bir eksikliğin olmadığına karar verirse, başvurunun kesinleşmesi,
c) Eksikliklerin yönetmelikte öngörülen süre içinde giderilmesi.
Tescil ve Yayınlama
Gerekli kanuni şartlar yerine getirilmiş ve başvurunun geri çevrilmesini gerektirecek bir neden yoksa başvuru tarihi kesinlik kazanmış olmakla, tasarım sicil’ine kayıt edilir (KHK m. 34).
Sicile kaydı yapılmış tasarımlar, aylık çıkmakta olan Resmi Endüstriyel Tasarımlar Bülteninde yayımlanır. Yayım süresi 6 aydır.
Kayıt ve yayın işlemi, KHK ve Yönetmelikte öngörülen şekil, şartlar ve unsurları da kapsamak üzere yerine getirilir.
Başvurunun yayınlanması hukuki sonuçlar doğurur.
Tasarım tescil başvurusu sahibi eğer dilerse, referans tarihinden başlamak ve 30 aydan uzun olmamak üzere, başvuru sırasında yayının ertelenmesi talebinde bulunabilir.
Yayın erteleme talebi bulunan ve başvuru tarihi kesinleşmiş olan başvurunun sicil kaydı yapılır, ancak gerek tasarımın görsel anlatımı gerekse başvurunun diğer belgeleri kamu incelemesine kapalı tutulur.
İtiraz ve İncelenmesi
İlanı yapılmış bir tasarımla ilgili olarak, gerçek veya tüzel kişiler ile ilgili meslek kuruluşları gerekçelerini açıkça belirtmek ve ilgili yönetmelikte öngörülen şartları yerine getirmek koşuluyla, tasarım belgesinin verilmesine karşı Enstitü nezdinde itiraz edebilir.
Bu itirazların yazılı olarak ve ilan tarihinden itibaren altı ay içinde yapılması zorunludur. Ayrıca, yapılacak olan itirazın nazara alınması için, Yönetmelikte öngörülen itiraz ücretinin de ödenmesi gerekir.
Enstitü itirazları incelerken gerekli gördüğü takdirde, tarafların itiraz ve savunmalarını ilgili taraflara iletir ve yazılı görüşlerini alır.
Enstitü itirazları inceledikten sonra aşağıda belirtilen kararlardan birini verir (KHK m. 38):
a) Şekli bir işlemin yerine getirilmediği veya eksik yapıldığına ve bu eksikliklerin giderilmesine,
b) Tasarım belgesinin verilmesi ile ilgili işlemlerin geçersizliğine,
c) Eksikliklerin yapıldığı yere kadar geriye dönülmesi ve işlemlerin yeniden yapılmasına,
d) Tasarım belgesinin iptaline.
Tasarım belgesinin iptal kararı ilgili bültende yayınlanır.
Tescilin Sonuçları Ve Tasarımların Koruma Süresi
Tescili yapılmış tasarım sahibine, “Endüstriyel Tasarım Tescil Belgesi” verilir.
Tescil kurucu etki sağlar. Tescille sağlanan hukuki sonuçlar şunlardır:
a) KHK ile sağlanan tasarım koruması, tasarım tescili ile elde edilir.
b) Tescil ile tasarım hakkının koruma kapsamı belirlenir.
c) Tescil ile tasarım hak sahipliği oluşur. Bundan sonra tasarım hakkı sahibi mutlak hak sahibi olur.
Tescilli tasarımların koruma süresi başvuru tarihinden itibaren 5 yıldır. Anılan süre beşer yıllık dönemler halinde yenilenmek üzere toplam 25 yıla kadar uzatılır.
Tasarım, bir ürünün tamamının veya bir parçasının çizgi, şekil, renk, biçim, doku, malzemenin esnekliği veya süslemesi gibi insan duyuları ile algılanabilen çeşitli unsur veya özelliklerin oluşturduğu görünümdür.
Serbest rekabet ortamında rakipler, müşteri memnuniyetini sağlamak için reklamlarında ürün imajını marka ve tasarım ile öne çıkarmaktadırlar.
Teknik bakımdan aynı, kalitede olan iki ürün arasında müşteri tercihinde, ürünün tasarımı büyük rol oynamaktadır. Bazen de tasarım, müşteri tercihlerinde tek başına belirleyici olabilmektedir.
Denilebilir ki, genelde müşteriler önce markaya sonra da ürünün tasarımına bakarak satın alma kararı vermektedirler.
Bu anlamda tasarıma yüklenen amaç, ürünün işlevselliğine katkıda bulunmak ve ürünün görünümünü değiştirerek pazarlamaya yardımcı olmaktır.
Bütün bu çalışmalar ticari faaliyetlerdir. Ticari faaliyet alanınızda rakipleriniz vardır. Rakiplerin amacı, ticari olarak birbirlerini geçip, müşteri adaylarına ulaşıp, seçilip, tercih edilen olmaktır. Seçilen olmak için, müşteri memnuniyeti ön plana çıkar. Müşteri, memnun olacağı firmayı seçer. Bunun için de öncelikle firmanın sunduğu üründen memnun kalması ve beğenmesi gerekir. Doğal olarak görünümü, tasarımı, işlevi ve ekonomik değeriyle beğendiği bir ürüne yönelecektir. Beğenilmeyen bir ürünün, satış sonrası hizmetlerinin iyi ve yeterli olması, ürünün beğenilmesi için yeterli olmayacaktır.
Bu nedenlerle, müşteri memnuniyetini sağlamak için tanıtımın önemini kavramış rakipler, reklamlarında ürün imajını, marka ve tasarım ile öne çıkarmaktadırlar.
Endüstriyel Tasarımın Özellikleri
Bir tasarımın hukuki korunmasının sağlanması için bazı unsurları içermesi gerekir.
A) Yenilik
B) Ayırt edici nitelik
C) Ürün veya ürün parçası
D) İnsan duyuları ile algılanabilen görünüm
Endüstriyel Tasarım Tescil Edilebilirlik Koşulları
Bir tasarımın hukuki korunmasının sağlanması için bazı unsurları içermesi gerekir.
a) Yenilik
Bir tasarımın aynısı, başvuru veya rüçhan tarihinden önce dünyanın herhangi bir yerinde kamuya sunulmamış ise, o tasarım yeni kabul edilir. Tasarımlar sadece küçük ayrıntılarda farklılık gösteriyorlarsa aynı kabul edilir.
Karşılaştırılan tasarımlar hem yan yana konulur, hem de ayrı ayrı bakılarak değerlendirilir.
Yenilik belirlenirken, ayırt edici niteliğe oranla yüzeysel bir inceleme yapılır.
b) Ayırt edici nitelik
Ayırt edici kavramı, bir şeye özgün nitelikleri, özellikleri belirtmek için kullanılır. Bir endüstriyel tasarımın bilgilenmiş kullanıcı üzerinde bıraktığı genel izlenim ile diğer bir tasarımın böyle bir kullanıcı da bıraktığı genel izlenim arasında belirgin bir farklılık oluşuyorsa bu tasarım ayırt edici niteliğe sahiptir
Bir tasarımın, ayırt edici nitelik bakımından diğer tasarımlardan göstermesi gereken farklılığın derecesi belirgin bir farklılık şeklinde olmalıdır.
c) Ürün veya ürün parçası
Üründen bağımsız olan bir tasarım hukuki himaye görmez. Koruma görecek olan tasarımın, bir ürün veya parçasına uygulanması gerekir
KHK'de ürün olarak; nesne, bileşik sistem veya bu sistemin parçaları, set, takım, ambalajlar, birden çok nesne veya sunuşun bir arada algılanabilen bileşimleri, grafik semboller ve tipografik karakterler olarak sayılmıştır (m. 3 b. b).
d) İnsan duyuları ile algılanabilen görünüm
Tasarım, ürünün görünümü ile ilgili bir özellik ve kavramdır. Tasarımın özellikleri, öncelikle insanın görme duyusuna hitap ederken; diğer duyuları ile de algılanabilir
Koruma Süresi
Tescili yapılmış tasarım sahibine, "Endüstriyel Tasarım Tescil Belgesi" verilir. Tescilli tasarımların koruma süresi başvuru tarihinden itibaren 5 yıldır. Bu sürenin beşer yıllık dönemler halinde yenilenmek üzere toplam 25 yıla kadar uzatılma imkanı mevcuttur.
Başvuru için Gerekli Belgeler ve Başvuru Süreci
KHK ile sağlanan tasarım koruması, tescil yolu ile verilen belgeyle yapılır.
Tasarımların tescili için yetkili merci Türk Patent Enstitüsü’dür.
Yurt içinden ve yurt dışından yapılacak tüm başvurular Türk Patent Enstitüsü’ne veya onun yetkili kıldığı makama yapılır.
Bir tasarımın tescili için, 554 sayılı KHK’nin Uygulama Şeklini Gösterir Yönetmeliğe ekli örneğe göre hazırlanan tasarım başvurusu dilekçesi ile Türk Patent Enstitüsü’ne yapılır.
Başvuru için gerekli olan belgeler şunlardır.
a) Başvuru dilekçesi,
b) Başvuru ücreti,
c) Tasarımı açıklayan tarifname ve tasarımı konu alacak veya tasarımın uygulanacağı ürünlerin tanıtımı (4 adet),
d) Görsel anlatım (11 adet),
e) Tasarımcının kimliği.
Bu belgelerin tamamının başvuru esnasında verilmesi durumunda başvuru tarihi, kesinleşmiş olacaktır.
Tasarımın başvuru sahibinin tüzel kişi olması halinde, noterden onaylı imza sirküleri de Enstitü’ye verilmelidir.
Başvurunun İncelenmesi
Tasarım tescil başvurusu Türk Patent Enstitüsü tarafından; şekli, başvuruda bulunma hakkı, rüçhan hakkı ve mutlak red nedenleri (kamu düzeni ve genel ahlaka aykırı tasarımlar gibi) bakımından incelenir.
Enstitü yapacağı inceleme sonucunda aşağıda belirtilen kararlardan birini verir.
a) Tescil talebinin geri çevrilmesi,
b) Herhangi bir eksikliğin olmadığına karar verirse, başvurunun kesinleşmesi,
c) Eksikliklerin yönetmelikte öngörülen süre içinde giderilmesi.
Tescil ve Yayınlama
Gerekli kanuni şartlar yerine getirilmiş ve başvurunun geri çevrilmesini gerektirecek bir neden yoksa başvuru tarihi kesinlik kazanmış olmakla, tasarım sicil’ine kayıt edilir (KHK m. 34).
Sicile kaydı yapılmış tasarımlar, aylık çıkmakta olan Resmi Endüstriyel Tasarımlar Bülteninde yayımlanır. Yayım süresi 6 aydır.
Kayıt ve yayın işlemi, KHK ve Yönetmelikte öngörülen şekil, şartlar ve unsurları da kapsamak üzere yerine getirilir.
Başvurunun yayınlanması hukuki sonuçlar doğurur.
Tasarım tescil başvurusu sahibi eğer dilerse, referans tarihinden başlamak ve 30 aydan uzun olmamak üzere, başvuru sırasında yayının ertelenmesi talebinde bulunabilir.
Yayın erteleme talebi bulunan ve başvuru tarihi kesinleşmiş olan başvurunun sicil kaydı yapılır, ancak gerek tasarımın görsel anlatımı gerekse başvurunun diğer belgeleri kamu incelemesine kapalı tutulur.
İtiraz ve İncelenmesi
İlanı yapılmış bir tasarımla ilgili olarak, gerçek veya tüzel kişiler ile ilgili meslek kuruluşları gerekçelerini açıkça belirtmek ve ilgili yönetmelikte öngörülen şartları yerine getirmek koşuluyla, tasarım belgesinin verilmesine karşı Enstitü nezdinde itiraz edebilir.
Bu itirazların yazılı olarak ve ilan tarihinden itibaren altı ay içinde yapılması zorunludur. Ayrıca, yapılacak olan itirazın nazara alınması için, Yönetmelikte öngörülen itiraz ücretinin de ödenmesi gerekir.
Enstitü itirazları incelerken gerekli gördüğü takdirde, tarafların itiraz ve savunmalarını ilgili taraflara iletir ve yazılı görüşlerini alır.
Enstitü itirazları inceledikten sonra aşağıda belirtilen kararlardan birini verir (KHK m. 38):
a) Şekli bir işlemin yerine getirilmediği veya eksik yapıldığına ve bu eksikliklerin giderilmesine,
b) Tasarım belgesinin verilmesi ile ilgili işlemlerin geçersizliğine,
c) Eksikliklerin yapıldığı yere kadar geriye dönülmesi ve işlemlerin yeniden yapılmasına,
d) Tasarım belgesinin iptaline.
Tasarım belgesinin iptal kararı ilgili bültende yayınlanır.
Tescilin Sonuçları Ve Tasarımların Koruma Süresi
Tescili yapılmış tasarım sahibine, “Endüstriyel Tasarım Tescil Belgesi” verilir.
Tescil kurucu etki sağlar. Tescille sağlanan hukuki sonuçlar şunlardır:
a) KHK ile sağlanan tasarım koruması, tasarım tescili ile elde edilir.
b) Tescil ile tasarım hakkının koruma kapsamı belirlenir.
c) Tescil ile tasarım hak sahipliği oluşur. Bundan sonra tasarım hakkı sahibi mutlak hak sahibi olur.
Tescilli tasarımların koruma süresi başvuru tarihinden itibaren 5 yıldır. Anılan süre beşer yıllık dönemler halinde yenilenmek üzere toplam 25 yıla kadar uzatılır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder